When The Saints Go Marching In

over Allerheiligen – en dat zijn er best veel…

• serie wandtapijten ‘All Saints’, John Nava in the Cathedral of Our Lady of the Angels, L.A.

‘When the Saints Go Marching In’, is een bekende Amerikaanse ‘hymne’ die ze in New Orleans hebben aangenomen als hun onofficiële volkslied, en die in de loop der tijd is vertolkt door grootheden als Louis Armstrong, Fats Domino, Elvis Presley, B.B.King, Mahalia Jackson en vele, vele anderen en er spreekt gospel tussen de regels door.  

Laat die heiligen vandaag, 1 november, met Allerheiligen, maar binnenkomen, met de hele santenkraam!  

Ze zijn er in soorten en maten. Elke dag kan een heilige in het zonnetje gezet worden als we kijken naar de heiligenkalender. Aan sommigen zijn gebeden gewijd en aan enkelen zelfs processies of een hele bedevaart; heiligen aanroepen kan en mag naar believen. 

Wie katholiek is opgevoed, is vertrouwd met kerkelijke kunst en weet dat heiligen met een aureool, gebarend (wijzend, zegenend, biddend) en met vaste voorwerpen worden afgebeeld. Ze hebben dus hun eigen spulletjes waarmee ze rondsjouwen.   

Sommigen hebben deeltaken gekregen. Dat behelst zelfs moderne problemen waarover ze zich buigen: zo is er een heilige van het internet, de televisie, de mobiele telefoon, en zelfs tijdens de pandemie konden we ons richten tot de heilige Corona, alias St Stephania.  

We kennen zelfs een “Beschermheilige van wanhopige gevallen en verloren zaken”: St. Judas Thaddeus. Hij had als bijnaam ‘de dappere’ – voor wanhopige zaken een handige karaktereigenschap. Het zou zomaar kunnen dat hij een heel druk kantoor te runnen heeft. Hij wordt doorgaans afgebeeld met een knots of een bijl, wat misschien betekent dat hij korte metten maakt met dergelijke zaken. 

Een bekende ‘last’ is die van St Christoffel, de reus die ‘Christusdrager‘ wordt genoemd, omdat hij het Christuskind op zijn schouders droeg. Dat overigens zonder zijn weten, waardoor hij bijna verdronk terwijl ze de rivier overstaken. Letterlijk en overdrachtelijk kan hij ons van pas komen tijdens onze reis, als wij dreigen te bezwijken onder onze last; weet dan dat Christus op je schouders rust! Er is ook een heilige die bescherming biedt tegen kwade echtgenoten, maar diens hulp heb ik goddank nog nooit hoeven inroepen. 

Dienen zij hiermee als mediator van Christus, of als voorbeeld en identificatiefiguur, of zijn ze een soort van talisman? Heeft het een diepere religieuze betekenis wanneer we bijvoorbeeld als we iets kwijt zijn de heilige Antonius aanroepen, of is dit eerder een element van bijgeloof of volksdevotie? In welke zin kunnen heiligen nog steeds een inspiratiebron vormen voor mensen vandaag de dag? Hebben ze ons nog iets te zeggen? Bieden ze ons steun en bescherming? 

Heiligen hebben twee functies. Allereerst dienen ze ons als voorbeeld. Hun levenswijze was zo inspirerend, dat we er een voorbeeld aan kunnen nemen. Ze worden heilig genoemd, omdat ze nauw verbonden met God geleefd hebben. Daardoor straalt hun leven iets uit, een aspect van Gods liefdevolle aanwezigheid. Kortom, het zijn mensen die ons hebben voorgeleefd. Het tweede is al genoemd: in onze gebeden kunnen we hun hulp inroepen. We vragen dan of zij in de hemel bij God met ons hier op aarde meebidden om onze intenties kracht bij te zetten, als wij het moeilijk hebben.   

Hoewel ze een niveau van bovenmenselijke invloed bereiken, is er overigens wel een voorwaarde verbonden aan de functieomschrijving van heilige: voor een heiligverklaring moet er wel een wonder gebeurd zijn… 

Heiligen zijn ooit begonnen als heel gewone mensen, van alle tijden en van overal ter wereld. De verhalen van heiligen vertellen ons iets over bewogen levens, die dankzij de kracht van hun overtuiging bewogen van donker naar licht, van angst naar vertrouwen. 

Het zijn mensen die we vandaag de dag nog kunnen ontmoeten en misschien werkt dat nog steeds zo. In hun moderne alledaagse verscheidenheid. Want zo zijn heiligen: zo divers als de mensheid zelf. En als je goed kijkt, dan vind je ze. 

*blog eerder verschenen in ‘Spirit’ september 2022, uitgave parochie R.K.Amstelland i.s.m. De Zalige Zalm